Esther de Vries heeft een bijzonder vak. En ook weer niet. Ze combineert haar paardenervaring met gedrevenheid, duidelijkheid en het vragen om fatsoen. Fatsoen? Ja, het gaat in dit verhaal ook om waarden en normen, wars van poeha, recht voor z’n raap. Leren trailerladen is haar specialiteit, inclusief stang sluiten en het paard vervoeren. In één training van gemiddeld 2 uur.
Waarschijnlijk is het voor heel veel paardeneigenaren herkenbaar: “Van de week had ik ook weer een paard, die ging recht omhoog, draaide 180 graden weg, en zette het op een lopen. En als je een beetje pech hebt, rammen ze ook nog een keer naar achteren. Ach, het komt ook gewoon in bepaalde bloedlijnen voor. Vroeger haalde je er een keer een bezem overheen of deed je een touw zo strak om de neus dat ie graag de trailer in wilde. Met de bloedlijnen van tegenwoordig hoef je dat niet meer te doen. Die pikken dat misschien één keer, maar zeker geen tweede keer…” Esther de Vries kent de praktijken. Maar ze pakt het anders aan.
Ze groeide op in Friesland waar haar ouders van Twents en Indonesische afkomst een jachthaven runden. “Mijn ouders hadden weinig met paarden of een boerderij maar ze gaven me wel een kans en ze lieten me vrij. Of het nou op een hobbelpaard op de kermis was, op een pony, een ezel, op de boerderij, met de knieën in de klei, tussen de koeien: daar voelde ik mij thuis. Ik was nooit thuis, altijd op de plekken waar de paarden waren.”
Ook op een ezel kon je rijden
In de sport bracht ze het tot de selectiewedstrijd van het juniorenteam springen, in de tijd dat Daan Nanning bondscoach was: “Ik reed bij mensen als Gerrit Jan Olde Achterhuis, Nathalie van der Mei en Sietze, haar man. Vooral handelspaarden eigenlijk, omdat mijn ouders in de sport niet verder konden gaan. Op een gegeven moment kon je niet meer meekomen, vooral omdat er een financieel plaatje aan hangt. En als je het financieel niet voor elkaar hebt, tja, dan speel je het spelletje niet mee. Op m’n 23e ben ik marketing en communicatie gaan studeren aan de Hogeschool in Groningen. Waarom toen pas? Nou, van tevoren was ik meer met paarden dan met school bezig en had ik er in dat opzicht een beetje een zooitje van gemaakt.”
De paarden verdwenen tijdelijk uit het leven van Esther: “Die studie heb ik in vier jaar afgerond, ben toen direct aan het werk gegaan bij het TT circuit in Assen, daarna bij een reclamebureau in Groningen. Maar ja, op de één of andere manier kwam ik terecht bij de westernstal van Dieneke Jonker en Jacob Jan de Roode in Echten. Spontaan gaan kijken, geen idee waarom. Het was de eerste keer in lange tijd dat ik weer een paard zag en de vonk sloeg patsboem over naar een supergave, zwart-witte Paint hengst, een stoer paard met mega veel uitstraling én karakter. Dat was mijn Petit Éclair, vernoemd naar het paardje in het stripboek Yakari. Ik heb ‘m gekocht, zadelmak gemaakt, ben ‘m gaan trainen, ik denk zo’n twintig jaar geleden. In 2003 won ik met hem het EK Open Senior Reining in Bonn. Omdat ik toen in Frankrijk woonde, kwamen ze vragen welk volkslied ik wilde horen. Ik had geen idee dat ik kampioen was.”
Europees Kampioen in 2003 in Bonn met RR Black Britches oftewel Petit Eclair
In Frankrijk fokten en trainden we westernpaarden, quarters en paints. We dachten: Frankrijk is een groot land, westernrijden is in opkomst, mensen zijn gewend om te reizen. Maar dat was helemaal niet zo. Het heeft geen standgehouden, in meerdere opzichten niet. Ik ben naar Duitsland gegaan, waar ik boxen kon huren. Ach, het was vaak net-niet. Je probeert sprongen te maken om de boel te redden en het hoofd boven water te houden, in de hoop dat je op de nieuwe plek makkelijker mee kon doen. Ik ben toch weer terug naar Nederland gegaan. Tja, als je het spel niet voor elkaar hebt, kun je het niet spelen. Vanuit Voorthuizen ben ik naar het EK reining gereden in Wiener Neustadt in Oostenrijk. In m’n eentje. Kom je daar aan met je gave palomino paint hengst, zelf opgeleid. Uren en uren gereden, dan ben je kapot en dan begint het pas. Aanmelden, paard verzorgen, stront uit het vrachtwagentje scheppen, de boel zoveel mogelijk schoonspuiten, m’n bedje in die ruimte opmaken, m’n paard beweging geven, trainen… kapot was ik. En toen moest het nog beginnen. Je speelt gewoon niet mee, je bent kapot en leeg. Liep ik daar in m’n eentje rond, ik voelde me eenzaam. Met al die mensen om me heen die bang lijken te zijn dat je een stukje van de taart meepikt. Iedereen met zijn of haar eigen groepje. Ik was er klaar mee.”
“Ik ben gestopt met rijden, zo’n tien jaar geleden. Ik ben geen bosruiter, ik wil een paard opleiden en op wedstrijden uitbrengen. Ik heb het steeds maar weer geprobeerd. Je geeft veel geld uit om het paarden en klanten naar de zin te maken maar het is lastig: je probeert iedereen te pleasen maar je doet het nooit goed genoeg. Het is een superdure sport, ik kon gewoonweg niet meekomen. Daar kwam bij dat vrijwel niemand wist wat reining was. Wiener Neustadt was niet de druppel, het was de emmer die vol was.”
Esther als springamazone met Rolex, een Manhattan x Zeus x Le Mexico in de tijd dat ze al westernpaarden trainde
En toen, ruim 15 jaar geleden, kreeg Esther langzaam het besef dat ze iets kon wat anderen niet doen: “Het begon op die stal in Duitsland, waar ik stond na Frankrijk. Ik was aan het werk, kwam regelmatig langslopen met mijn kruiwagen terwijl vijf man sterk een merrietje in een driepaardstrailer probeerden te jassen, te rammen, geef het maar een naam. Op alle mogelijke manieren. Touwen, hekken, lijnen, longeerzweep, kleed over het hoofd, noem het maar. Ik heb het meer dan twee uur aangekeken, toen had ik het écht gehad. Dus ik zeg: jongens, ga maar koffiedrinken, laat mij maar. Na 20 minuten stond ze op de trailer. En toen wilden ze natuurlijk dat ik meeging naar de dierenarts waar ze heen moest….. daar eruit en na behandeling zo er weer in, dat ging super gemakkelijk. Hé, dat vonden ze toch wel apart. En ik ook.”
“Terug in Nederland ben ik daarmee verder gegaan. Op locatie, bij de mensen thuis, trailerlaadtrainingen geven. Je had wel een paar mensen die claimden dat ze trailerlaadproblemen konden oplossen, maar daar moest je dan je paard naartoe brengen. Terwijl dat juist het probleem was… Hoe ze daar dan kwamen? Geen idee, zie maar dat je ‘m op de trailer krijgt. En dan je paard uit handen geven, voor een maand of langer. Je hebt dan geen idee wat ze met je paard doen, je bent er niet bij hè. En vervolgens maar hopen dat het dan werkt als je ‘m ophaalt. Dat je ‘m altijd makkelijk en zonder stress kan laden. Ik ben vanaf het begin naar mensen toegegaan, juist ómdat ze hun paard niet konden laden en dus niet konden vervoeren.”
In actie met Cut A Sugar Pep
“Ik leer de paarden èn de mensen hoe de regels zijn. Het draait om respect en een bepaalde manier van werken. Wat ik precies doe, kan ik nooit van tevoren zeggen, ik ken de paarden niet, ik ken de mensen niet. Ik stem mijn werk af op wat er gebeurt, in een fractie van een seconde. Een vorm van actie en reactie. De paarden hebben bij mij áltijd de mogelijkheid om de goede keuze te maken. Een beetje een waarden en normen-verhaal. Ik heb te maken met paarden die meer dan 10 keer zo zwaar zijn als ik ben, dat heeft niks met zweverigheid te maken. Ik werk gewoon met een touwhalster. Maar ik laat wel merken wie de baas is. Ik vraag iets op een fatsoenlijke manier en ik wil graag een fatsoenlijk antwoord.”
“Weet je wat een groot probleem is bij het laden? Het wordt als vanzelfsprekend gezien. Negen van de tien mensen hebben een half maandsalaris over voor hun paard. En daarmee denken ze dat ze elk obstakel ook wel kunnen overwinnen. Omdat ze denken dat ze weten hoe hun paard denkt en hoe die zich voelt. Toe maar, schatje, kom maar, je kan het wel. Het begint lief en uiteindelijk staan ze te krijsen, te trekken en te duwen. Er wordt zoveel uitgegeven aan paarden: trailer, auto, stalling, lessen, rijlaarzen, caps, noem maar op: allemaal normaal om je geld aan uit te geven. Maar als er een keuze gemaakt moet worden tussen veiligheid en gemak of mooiigheid dan wint de mooiigheid het vaakst.”
“Wat ik een paard leer, is dat ie het graag voor hun doet. En niet met een wortel of door lieve woordjes in zijn oor te fluisteren, ik leer ‘m binnen z’n grenzen te functioneren. Ik zeg tegen de mensen: je houdt je mond. Pas als ie gedaan heeft wat van ‘m gevraagd wordt, dan mag je lieve woordjes zeggen. Een paard leert gewoon supersupersnel. Meestal heb ik een belangrijke doorbraak in om en nabij de twintig minuten, lastige paarden met al een behoorlijke rugzak in circa drie kwartier. Dan weten ze heel goed wat de bedoeling is, wat ik van ze vraag. Met rust en respect. Maar wel met duidelijkheid. Ik leer de paarden èn de mensen hoe de regels zijn. Daarom moet de eigenaar erbij zijn, ik wil dat ze alles zien. Dat is de eerste herhaling, vervolgens leg ik alles uit en vervolgens gaan ze hun paard zelf tig keer laden. Thuis en op andere locaties, tot ze nachtmerries van me hebben of over me dromen, haha. Je kunt een je paard altijd binnen 17 seconden laden na mijn training.”
Esther met Peppys French Man
“Maar het is ook verdomd gevaarlijk af en toe want er zitten ook echte rotzakken tussen. En vergeet niet: ik word 99 van de 100 keer pas gebeld als ze alles geprobeerd hebben. Lief zijn, de wortel, een lijntje, twee lijntjes, gangpad, hekken, noem maar op, ze hebben alles geprobeerd, anders bellen ze me niet. Dan is het ook echt serieus voor mij. Mensen vergeten vaak dat het leven voor een paard tijdloos is. Eén minuut of twee uur voor die klep: het maakt niet uit. Vergelijk het met een kind dat doorgaat in drammen en zeuren, vervolgens gaat jengelen en uiteindelijk krijsend op de grond ligt. Geloof me, als een paard weet hoe die ergens mee wegkomt….dan weet ie dat ook echt.”
“Ik kijk eerst naar de voorgeschiedenis, dan naar het papier, en pas dan kan ik zeggen hoe lang het gaat duren. Maar het gaat wèl lukken, ik heb er nog nooit een gehad bij wie het niet gelukt is. Alles draait om respect: eerlijk blijven en het goed afsluiten. En soms moet je echt doorpakken. Zo’n Jazz of Ferro die na 20 keer braaf zijn toch besluit niet meer braaf te zijn en dan na 30 keer weer een keer, enzovoort. Mensen zien dat hun paard elke keer met iets nieuws komt en vinden het vaak moeilijk om te dealen met deze karaktereigenschappen. Met dat soort bloed kan ik er vergif op innemen dat ie met een paar nieuwe trucjes op de proppen komt. Eigenlijk geeft ie je steeds de middelvinger. Maar ik blijf net zo lang vriendelijk maar wel duidelijk de goede vraag stellen, net zolang tot ie mij graag het goede antwoord geeft.”
“Ik leer ze iets heel kleins en simpels, en van daaruit in de goede richting. Ik vind niks zo erg als dat ik een keer een tik moet uitdelen. Maar als ie 20 keer het goede antwoord heeft gegeven en de 21e keer zegt ‘bekijk het maar’ en dus de vloer met mij aanveegt, dan kan ie ‘m krijgen. Híj maakt de keuzes, ik niet. Ik leer ze gewoon iets. En daarna leer ik de mensen hoe ze zelf de vraag moeten stellen, zodat hun paard het graag voor ze doet. Daar geef ik levenslang garantie op en ze mogen me 24/7 bellen. Die mensen weten dat ze in 17 seconden kunnen laden inclusief de stang sluiten. En ze weten dat als ze 2 minuten voor de klep staan, mij moeten bellen. Dat is namelijk al 6x te lang…”
“Veiligheid staat voorop, nu meer dan ooit. In de eerste plaats voor mij en de mensen en zeker als er kinderen bij betrokken zijn. Ik forceer niets. Het paard èn de eigenaar moeten klaar zijn voor ‘the next step’. Een half jaar geleden heb ik een ernstig ongeluk gehad. Een tik tegen m’n onderkaak, kaak verbrijzeld, alle ondertanden eruit. Ik doe dit werk al vijftien jaar, ik heb vijftien jaar geluk gehad. En nu had ik extra veel geluk, zeg maar een engel met obesitas op mijn schouder. En nu ben ik bijna 50, the new 20, mij maak je niet gek. Ik hou van dit werk. Ik hou ervan als ik zie dat er een betere band is gekomen tussen mens en paard, dat ze weer lekker op pad kunnen, naar wedstrijden, het bos of de dierenarts. Ik geniet van spontane appjes en berichten waarin ze hun blijdschap uitspreken. Ja, ik hoop dat ik dit werk nog lang mag blijven doen. Inclusief engeltje met obesitas… hahaha. ”
